علت ابتلا به دیابت چیست؟

 

دیابت، بیماری مزمنی که قند خون را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، در سال‌های اخیر به یکی از معضلات اصلی سلامت جهانی تبدیل شده است. تخمین‌ها نشان می‌دهد که بیش از 400 میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند و این تعداد در حال افزایش است. اما چه عواملی زمینه‌ساز ابتلا به دیابت می‌شوند؟ در این مقاله به بررسی علل ابتلا به شایع‌ترین انواع دیابت، یعنی دیابت نوع 1 و 2 می‌پردازیم.

 

دیابت نوع 1

 

• در دیابت نوع 1، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های بتا در لوزالمعده که مسئول تولید انسولین هستند، حمله می‌کند. انسولین هورمونی کلیدی است که به سلول‌های بدن اجازه می‌دهد تا از گلوکز (قند) خون به عنوان منبع انرژی استفاده کنند. تخریب سلول‌های بتا در دیابت نوع 1 منجر به کمبود شدید یا فقدان کامل انسولین می‌شود.
• علت دقیق دیابت نوع 1 هنوز ناشناخته است، اما محققان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند. سابقه خانوادگی، برخی عفونت‌های ویروسی و قرار گرفتن در معرض سموم خاص از جمله عواملی هستند که می‌توانند خطر ابتلا به این نوع دیابت را افزایش دهند.

 

 

دیابت نوع 2

 

برخلاف دیابت نوع 1، دیابت نوع 2 در اثر مقاومت به انسولین و یا کمبود نسبی انسولین ایجاد می‌شود. مقاومت به انسولین به حالتی گفته می‌شود که در آن سلول‌های بدن به انسولین به طور کامل پاسخ نمی‌دهند و در نتیجه گلوکز به درستی وارد سلول‌ها نمی‌شود.

عوامل متعددی در بروز مقاومت به انسولین نقش دارند، از جمله:

• چاقی و اضافه وزن: چاقی به ویژه در ناحیه شکم، حساسیت سلول‌ها به انسولین را کاهش می‌دهد.
• کمبود فعالیت بدنی: عدم تحرک کافی عضلات را نسبت به انسولین مقاوم می‌کند.
• سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی دیابت نوع 2، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
• سن: خطر ابتلا به دیابت با افزایش سن به تدریج بالا می‌رود.
• نژاد و قومیت: برخی از نژادها و قومیت‌ها مانند سیاه‌پوستان، اسپانیایی‌تبارها و بومیان آمریکا، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.
• فشار خون بالا: فشار خون بالا می‌تواند به مرور زمان به سلول‌های بتا در لوزالمعده آسیب برساند.
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): PCOS در زنان با عدم تعادل هورمونی و مقاومت به انسولین مرتبط است.

 

عوامل کم‌تر شناخته‌شده

علاوه بر عوامل فوق، برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل دیگری مانند کمبود ویتامین D، قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی و استرس مزمن نیز می‌توانند در ابتلا به دیابت نقش داشته باشند.

 

 

نقش ژنتیک

در حالی که عوامل محیطی نقش مهمی در ابتلا به دیابت ایفا می‌کنند، مطالعات نشان داده‌اند که ژنتیک نیز در این زمینه بی‌تاثیر نیست. افراد دارای سابقه خانوادگی دیابت، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. با این حال، به خاطر داشته باشید که داشتن سابقه خانوادگی به منزله ابتلا قطعی به دیابت نیست.

 

 

پیشگیری و تشخیص

 

با اصلاح سبک زندگی، مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و حفظ وزن ایده‌آل، می‌توان خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را به طور قابل توجهی کاهش داد. همچنین، معاینات منظم توسط  دکتر متخصص داخلی خوب برای افراد در معرض خطر ابتلا به دیابت، مانند افراد دارای سابقه خانوادگی یا اضافه وزن، ضروری است. تشخیص زودهنگام دیابت به کنترل قند خون و کاهش خطر عوارض این بیماری کمک می‌کند.

در نهایت، دیابت بیماری پیچیده‌ای است که علل مختلفی در بروز آن دخیل هستند. با درک بهتر این علل و انجام اقدامات پیشگیرانه، می‌توانیم از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرده و یا در صورت ابتلا، آن را به خوبی مدیریت کنیم.